De pabo is een hbo-opleiding. Daarom heb je een vwo-, havo- of mbo 4-diploma nodig om te starten. Met een bachelorgraad, mastergraad of diploma voor de 21+-toets krijg je ook toegang.

Tijdens je mbo-opleiding kun je het keuzedeel Voorbereiding Pabo volgen. Als je dat doet met een ontwikkelingsgericht portfolio voor de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek en het portfolio met een voldoende wordt beoordeeld, dan hoef je voor deze vakken geen toelatingstoets te maken.

Als je het portfolio met een voldoende hebt afgesloten, staat er op de cijferlijst van je diploma of op een officieel bewijs dat je hebt ontvangen: ‘De student heeft het keuzedeel Voorbereiding Pabo voor de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek aan de hand van het portfolio succesvol afgerond.’ Je dient een kopie van dit bewijs in bij de studentadministratie van de pabo waar je gaat studeren. Let op: alleen een DUO-bewijs van je diploma is dus niet voldoende!

Heb je het portfolio met een onvoldoende afgesloten of geen portfolio gemaakt? Dan maak je wel de toelatingstoetsen voor aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek. Je hebt dan dus geen aantekening op je cijferlijst of geen officieel bewijs waarop staat dat je dit keuzedeel succesvol hebt afgerond.

De reken- en wiskundetoets maak je hoe dan ook (want die is voor iedereen verplicht).

Heb je het keuzedeel Voorbereiding Pabo niet gevolgd? Dan maak je de toelatingstoetsen voor aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek. Je hebt dan dus geen aantekening op je cijferlijst of geen officieel bewijs waarop staat dat je dit keuzedeel succesvol hebt afgerond.

De reken- en wiskundetoets maak je ook (want die is voor iedereen verplicht).

Nee, helaas. Je krijgt alleen een vrijstelling voor de toelatingstoetsen als je het keuzedeel Voorbereiding Pabo met het ontwikkelingsgerichte portfolio op een erkende mbo-school hebt gevolgd en succesvol hebt afgerond.

Welke toelatingstoetsen je moet maken, hangt af van de opleiding die je gedaan hebt en van het land waar je het diploma hebt gehaald:

• Een schooldiploma van een van de BES-eilanden (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) is een Nederlands diploma. Voor dit diploma gelden dezelfde regels als voor een Nederlands diploma. 
• Overige schooldiploma’s vallen onder buitenlandse schooldiploma’s. Dit geldt ook voor schooldiploma’s uit Curaçao, Aruba en Sint Maarten. De pabo waar jij wilt studeren beoordeelt of het niveau van jouw schooldiploma vergelijkbaar is met een Nederlands diploma en of deze pabo jou kan toelaten. Daarnaast gelden deze regels:
  • Is je buitenlandse diploma vergelijkbaar met een Nederlands vwo-diploma? Dan maak je alleen de reken- en wiskundetoets. Je bent vrijgesteld van de andere toetsen.
  • Is je buitenlandse diploma vergelijkbaar met een Nederlands havo- of mbo 4-diploma? Dan maak je alle toelatingstoetsen. Dus de reken- en wiskundetoets, de aardrijkskunde-, geschiedenis- én natuur & techniektoets. Ook als je eindexamen hebt gedaan in deze vakken. 
  • Heb je een schooldiploma uit Curaçao, Aruba of Sint Maarten dat vergelijkbaar is met een Nederlands havo-diploma? Dan maak je alleen de reken- en wiskundetoets plus een toelatingstoets voor de vakken waarin je geen eindexamen hebt gedaan.  

Let op: heb je een buitenlands diploma? Neem dan altijd contact op met de pabo waar je gaat studeren en vraag welke toelatingstoetsen je moet maken.

Als je met je cijferlijst kunt aantonen dat je dit vak gehaald hebt, dan hoef je hier geen toelatingstoets voor te maken Dat neemt niet weg dat je daarnaast wel een ander geldig diploma nodig hebt, bijvoorbeeld een mbo 4-diploma. 

Tip: doe de quickscan en ontdek welke (aanvullende) toetsen jij moet maken.

Ja. Je krijgt alleen vrijstelling voor een toelatingstoets als je een vavo-certificaat hebt voor dat vak. En dat certificaat krijg je alleen als je het vak met een voldoende hebt afgesloten.   

Let op: je hebt naast het vavo-certificaat een ander geldig diploma nodig om toegelaten te worden tot de pabo. Bijvoorbeeld een mbo 4-diploma of havo-diploma.

Ja, in dit geval moet je alle toelatingstoetsen maken. Dus aardrijkskunde, geschiedenis, natuur & techniek en de reken- en wiskundetoets. De 21+-toets bepaalt of je voldoet aan het niveau om in te stromen in het hoger onderwijs. De toelatingseisen van de pabo staan daar los van. Die komen er dus nog bij.

Alle toelatingstoetsen die je moet maken, maak je 1 keer vóórdat je aan de pabo begint. Slaag je niet, dan krijg je tijdens het eerste studiejaar nog 2 kansen om aardrijkskunde-, geschiedenis- en/of natuur- & techniektoets te halen. De reken- en wiskundetoets moet je halen om je propedeuse voor de pabo te krijgen. 

Tip: doe de quickscan en ontdek welke toetsen jij moet maken.

Je maakt de toelatingstoetsen om aan te tonen dat je over genoeg basiskennis beschikt voor aardrijkskunde, geschiedenis, natuur & techniek en rekenen & wiskunde. Als je slaagt voor de toelatingstoets(en) dan hoef je deze niet meer te maken tijdens het eerste jaar van de pabo. Slaag je niet dan geeft de toetsuitslag je per vak informatie over welke stof je al beheerst en welke stof je nog moet bijspijkeren. Ook kan jouw pabo deze informatie gebruiken om je ondersteuning op maat te bieden. 

Op de pabo krijg je in het eerste jaar ondersteuning in de voorbereiding op je toelatingstoetsen. Dit wordt meestal opgepakt in de vorm van extra ondersteuningslessen voor deze vakken. Goed om te weten dat op sommige pabo’s je in het eerste jaar voor de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek in plaats van de toelatingstoets een portfolio kunt maken. Wil je weten of dit het geval is bij de pabo waar jij naartoe gaat? Of heb je vragen over de ondersteuningslessen? Neem dan contact op met de pabo waar jij gaat studeren.

Tijdens het eerste jaar van de pabo komt er veel op je af. Deze toetsen komen bovenop de gewone lessen, je stage en de toetsen. Daarom is het fijn om de toelatingstoetsen te halen voordat je aan je studie begint. Lukt dat niet? Dan is het belangrijk dat je de voorbereiding van deze toets(en) goed plant tijdens je eerste studiejaar. 

Tip: vraag aan de pabo waar jij gaat studeren welke extra toetsbegeleiding of -ondersteuning je kunt krijgen. Ook wordt in november en juni digitale ondersteuning ter voorbereiding op de toetsen aangeboden. Houd hiervoor de website in de gaten!

Wil je gebruik maken van extra toetstijd op basis van medische omstandigheden (bijvoorbeeld dyslexie, AD(H)D of dyscalculie)? Kies bij je inschrijving dan voor de extra tijd variant. Zorg ervoor dat je de verklaring van de studentendecaan als bewijs meeneemt naar de toelatingstoets.

De toelatingstoetsen bestaan uit inzichtvragen. Om deze te beantwoorden moet je stukjes basiskennis gebruiken en zelf nog een paar denkstappen zetten of stukjes kennis combineren. Bijvoorbeeld uit verschillende thema’s, tijdvakken of kernconcepten. De toetsvragen staan dus niet letterlijk in het studiemateriaal, maar met de voorbeeldtoetsen krijg je wel een idee van het soort vragen dat je tijdens de toelatingstoetsen kunt verwachten.

Aan de toelatingstoetsen zijn geen kosten verbonden. Op deze website vind je studiemateriaal voor de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek. Deze kun je gebruiken bij de voorbereiding op de toetsen. Sommige studiematerialen zijn gratis, aan andere materialen zijn kosten verbonden. Deze kosten staan bij de materialen vermeld.

Voor de reken- en wiskundetoets zijn er geen studiematerialen die online staan. Vraag vooral op je hogeschool hoe je je kunt voorbereiden op deze toets.

Per vak dat je haalt, krijg je een certificaat dat binnen alle pabo’s in Nederland geldig is.

Let op: het certificaat voor de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek is vijf jaar geldig. Het certificaat voor de reken- en wiskundetoets heeft geen geldigheidsduur. 

Dan moet je de opleiding helaas verlaten. Daarom is het belangrijk om je goed voor te bereiden op de toelatingstoetsen.

De reken- en wiskundetoets moet je altijd maken. Voor de andere toetsen hangt het af van de propedeuse die je gehaald hebt. Als je een pabo-propedeuse hebt gehaald, hoef je de toetsen voor aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek niet te maken. 

Dat verschilt per toets. Bij de reken- en wiskundetoets ontvang je meteen na de toets je score. Je weet dan of je de toets hebt gehaald. Voor aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek ontvang je de toetsuitslag via de mail. Ben je geslaagd? Dan ontvang je het certificaat via de post. Ben je gezakt? Dan ontvang je in je portal de uitslag met daarin je resultaten en feedback op de toets. Zo weet je op welke onderdelen je je extra kunt voorbereiden. 

Omdat de toelatingstoetsen aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek geen (openbare) examens zijn, kun je je gemaakte toets niet inzien. Je ontvangt wel een mail met feedback op de toets, zodat je bij de herkansing weet op welke onderdelen je je extra kunt voorbereiden.

De reken- en wiskundetoets kun je wel inkijken op je eigen pabo.

Gebeurt dit voor de start van de pabo? Dan kun je de situatie uitleggen bij de decaan van de hogeschool waar je gaat studeren. Het advies van de decaan over een extra toetskans kun je doorsturen naar Cito. Uiteindelijk neemt de toelatingstoetsen-commissie hierover een beslissing. Kom je in aanmerking voor een extra toetskans? Dan regelt Cito het verder voor je. 

Gebeurt dit tijdens het eerste jaar van de pabo? Dan kun je de situatie uitleggen bij de decaan van je hogeschool en een verzoek voor een extra toetskans indienen. Het advies van de decaan over een extra toetskans kun je doorsturen naar Cito. Ook nu neemt de toelatingstoetsen-commissie hierover een beslissing. Kom je in aanmerking voor een extra toetskans? Dan regelt Cito het verder voor je.

Kun je door het incident de reken- en wiskundetoets niet maken? Dan neem je daarover contact op met de examencommissie van je eigen pabo.

Vanaf 1 september 2024 is de Wiscat vervangen door de reken- en wiskundetoets. Vanaf dat moment maken alle studenten die naar de pabo willen – of al op de pabo zitten – de reken- en wiskundetoets. Bij deze toets is een handreiking voor studenten geschreven. Hierin kun je lezen over de toetsdoelen en over de opbouw van de toets. Ook kun je online een oefentoets maken. Als je de reken- en wiskundetoets niet haalt, dan kun je je toets op de pabo waar je studeert achteraf inzien. 

Kortom: allemaal veranderingen die in jouw voordeel uitpakken. Dit was namelijk allemaal niet mogelijk bij de Wiscat. Daarom was het tijd dat deze werd vervangen door de reken- en wiskundetoets.  

• Met een vwo-diploma of een bachelor- of mastergraad heb je voldoende basiskennis en hoef je alleen de reken- en wiskundetoets te maken.
• Als je een havodiploma hebt én havo-eindexamen gedaan hebt in dat vak. Let op! Bij natuur & techniek gaat dat om één van de volgende vakken: natuurkunde, biologie of natuur, leven & technologie.
• Met een mbo 4-diploma én een voldoende voor je portfolio van het keuzedeel Voorbereiding Pabo. 
• Met een vavo-certificaat havo voor dat vak.
• Als je de toelatingstoets voor dat vak hebt gehaald.

Tip: doe de quickscan en ontdek welke toetsen jij moet maken. 

Belangrijke onderwerpen uit de natuur & techniektoets komen niet aan bod bij het vak anw. De leerdoelen van de natuur & techniektoets en het vak ANW sluiten onvoldoende op elkaar aan. De kernconcepten energie, licht en geluid en kracht en beweging ontbreken bijvoorbeeld bij ANW. Daarom geeft het vak anw geen vrijstelling voor de natuur & techniektoets.

Nee, O&O geeft geen vrijstelling voor de toelatingstoets natuur & techniek omdat O&O en NLT echt verschillende vakken zijn. NLT is een soort combinatie van de schoolvakken natuurkunde, scheikunde en biologie, terwijl bij O&O vooral onderzoeks- en ontwerpvaardigheden centraal staan.

Je topografische kennis is belangrijk omdat topografie verwerkt is in de toetsvragen. Om deze vragen te kunnen beantwoorden moet je onder andere weten waar plaatsen, gebieden, rivieren en gebergten liggen. Het gaat erom dat je de ‘basistopografie’ kent. Bij de toelatingstoets aardrijkskunde mag je geen atlas gebruiken.

De basislijst en oefeningen vind je bij het studiemateriaal aardrijkskunde. 

De certificaten van het havo-examen die je bij de LOI en het NCOI haalt, voldoen aan de toelatingseisen van de pabo. Met deze certificaten krijg je vrijstelling voor de toelatingstoetsen. De reken- en wiskundetoets moet je nog wel maken. 

Let op: als je aan de pabo wilt studeren heb je daarnaast minimaal een havo- of mbo 4-diploma, bachelor- of mastergraad of 21+-toets-certificaat.  

Je hebt een havodiploma met enkele vakken op vwo-niveau. Daarom geldt voor jou de havoregel: je moet een toelatingstoets doen voor de vakken waarin je geen eindexamen hebt gedaan. In dit geval de natuur & techniektoets. Net als elke (toekomstige) pabostudent maak je daarnaast de reken- en wiskundetoets.

Je mag je bij meerdere pabo’s aanmelden. Dat betekent alleen niet dat je meerdere toelatingstoetsen kunt maken. Voor de start van de pabo kun je voor ieder vak één toelatingstoets maken.

Nee, als je je propedeuse haalt is dat niet nodig. Wanneer je de propedeuse van een opleiding hebt gehaald, dan kun je diezelfde opleiding aan een andere hogeschool gaan volgen. De certificaten van je toelatingstoetsen zijn daar ook geldig.